De Zorgvlietmolen
Naam: Zorgvlietmolen (1919)
Type: Stenen beltkorenmolen met geklinknagelde fokwieken
Locatie: Oudekerkstraat 25, Molenbeersel
Route: De molen ligt tussen knooppunten 17 en 16
Voorzieningen:
Molenaars: VZW Molenzorg Molenmuseum Molenbeersel
Bezichtiging: Op aanvraag
Telefoon: +32 89 703081 en info@zorgvlietmolen.net
Website: www.zorgvlietmolen.net
Technische gegevens:
- As: IJzeren molenas (firma L.I. Enthoven)
- Vang: Blokvang met vangtrommel.
- Kruiwerk Engels kruiwerk met kruilier.
- Wieken: Geklinknagelde roeden, fokwieken met smalle fokken
Twee koppels kunststenen (waarvan één koppel met gatenstenen); sleepluiwerk.
Beschrijving
Gaaf bewaarde windmolen van het type berg- of beltmolen, met conische bakstenen romp. Gebouwd in 1919 door Godefridus Truyen-Smeyers, herbergier, ter vervanging van een zestienkantige, houten bovenkruier van 1817 of 1818 (aangeduid in de Atlas van de Buurtwegen, 1845), gebouwd door M. Hoeken uit Rotem en J. Smeets uit Beersel. In 1882 komt deze molen in het bezit van de familie Truyen-Smeyers en Stevens. Hij wordt in 1914 afgebroken.
Geschiedenis:
Op 14 juli 1817 verkregen molenaar Mathieu Hoeken van Rotem en landbouwer Jean Smeets van Beersel toestemming van de gedeputeerde Staten van Limburg om een windkorenmolen te bouwen. Het was een houten zestienkante bovenkruier.
In 1919 liet Godfried Truyen-Smeyers deze molen vervangen door de huidige stenen beltmolen. Molenmaker was Van Tartwijk uit Waalre.
In de huidige molen zijn o.m. de zestienkantstijlen en bintbalken hergebruikt als vloerbalken, en ook het spoorwiel en de draagbalken van de koning komen waarschijnlijk uit de voorganger. De kruivloer (bestaande uit 8 delen) is hoogstwaarschijnlijk het oude boventafelment.
De romp werd opgetrokken door de plaatselijke metselaar Willem Klerckx (Inscriptie op de muur van de luizolder vermeldt: “gebouwd 1919 – KLERCKX – Molenbeersel”). Dit werd niet gedaan met een stok in het midden met een koord eraan om de cirkelvorm af te meten, maar “op het oog”. Hierdoor zitten er veel “bulten” in de molenromp.
De huidige molen kreeg vlak vóór de Tweede Wereldoorlog een dieselmotor, in de jaren 1950 vervangen door een elektrische motor. De molen werd in 1950 hersteld, met een nieuwe spruitbalk en Engels kruiwerk op rails.
Typisch voor de Zorgvlietmolen is de gatensteen
De molen werd op 7 december 1959 beschermd als monument.
In 1964 werd de verdekkering vervangen door Van Bussel stroomlijnwieken en molenmaker Adriaens uit Weert (NL) verving de Limburgse kap door een Hollandse kap. Sinds 1971 was de molen daarna buiten bedrijf. Begin jaren 1980 was er een gevaarlijke situatie ontstaan: doordat de windpeluw rot was, zakte de baansteen, waardoor de molenas op de lange spruit zakte. Een grondige opknapbeurt door molenmaker Rik Caers uit Retie, die o.m. de windpeluw verving, zorgde ervoor dat de molen weer in orde was. Hierna werd er weer met de molen gedraaid, totdat de slechte staat van de roeden dit niet meer toeliet. Helaas werd de omgeving van de molen met woningen volgebouwd waardoor de biotoop van de molen verslechterde.
In 2001 werden de Potroeden met stroomlijn Van Bussel vervangen door geklinknagelde roeden. Er werden fokwieken met remkleppen aangebracht, omwille van de matige biotoop door inbouwing, maar met smalle fokken. De romp werd weer gezandstraald en gevoegd, de molenbaard, de grote spruitbalk (de oude was een stuk van een oude roede), ramen en deuren en de draagbalken onder de koning werden vervangen. In het voorjaar 2007 vernieuwde molenmaker Wieme uit Deinze de kammen en de vulstukken op het vangwiel en de spillen van de weeg. Hij plaatste een volledige nieuwe vang en vernieuwde het luiwerk. In februari 2009 werkte molenbouwer Wieme aan de de lui- en kapzolder. Hij nam het spoorwiel mee naar zijn atelier voor restauratie.
